02 Overdracht in klank

In welke stad je ook komt, je zult er niet alleen het beeld herkennen, maar ook de klank.

De klank geeft je vaak een gevoel van behagen of juist onbehagen.

Via de klank ordenen wij in ons eigen brein. Misschien wel direct in samenhang met geur, vorm, kleur en de beweging die wij zelf doen of gadeslaan. We signaleren al gauw de klank van het dialect of de klank van bedrijvigheid. Vaak zijn we al zo gewend aan de vele geluiden geraakt, dat we ons onbestemd of angstig kunnen gaan voelen wanneer het uit zal blijven en we plotseling stilte kunnen ervaren. Dat juist die stilte van een zeer groot belang is in iedere daadwerkelijke overdracht, valt bijna nooit te ontkennen.

Zelfs werd het mij eens onderwezen aan de academie. We hadden een aantal gastlessen over radiokunst.

En de gastdocent Rik Zaal, legde ons uit dat we er met name op moesten letten dat we bewust gebruik leerden te maken van de stiltes die er in ons vraaggesprek mocht voorkomen. Het gebeurde maar al te vaak dat de interviewer zelf geen enkele rust kon uitstralen en voordurend op een spraakwaterval die spookbenauwd voor stiltes kon zijn.

Zodra de opname start behaalden mensen toch immers met hun aandacht? En men wilde daarom vaak met drukdoenerij geen enkele stilte in de overdracht laten vallen. Eigenlijk zouden we dan gewoon eens moeten gaan kijken naar een symfonieorkest en dan met name naar de wachtende rol van sommige instrumenten die soms werkelijk op het puntje van hun stoel zullen zitten om echt op het juiste moment te zullen gaan inzetten.

Of anders naar een toneelgroep op het toneel, waarbij juist een zwijgende rol van soms enkel een figurant in werkelijkheid de allergrootste aandacht zal kunnen vervullen. Of anders naar een kunstwerk dat juist zijn grote kracht zal kunnen uitstralen omdat het een en al grote rust zal uit kunnen stralen door het juist weg willen laten van een grote drukte. Het beeld zal alleen al kunnen doen oproepen tot een gejachte gedachte of een juist rustgevende gedachte. En tot slotte het zicht wanneer je naar iemand zijn beweging kijkt laat je zien of je er juist rustig of gejacht door kan gaan voelen. Soms kunnen mensen helemaal niets doen aan hun wilde en onrustige manieren van uiten. Dit zoals het beeld en de klank van Gill de la Tourette, kan laten zien.

Dit is een stoornis waarbij men plotseling heel hard woorden moet gaan roepen, soms scheldwoorden en waardoor een omgeving door zijn of haar klank zeker opgeschrikt zal worden. Ook kunnen we even denken aan de vele aandachtstekort stoornissen, waarbij mensen voortdurend er goed aan denken te gaan doen om grote drukte te verspreiden, ondanks het feit dat de omgeving hier last van zegt te hebben. De grap is dan dat de mens zich dergelijke opgelegde wetten niet laat voorschrijven en gewoon er soms keihard tegen in wil gaan, zonder dat men zich hier dan bewust van zal zijn. Het onbewuste gedrag wordt zo dus een beeld van ongewenst gedrag. En zodra je iets zult gaan benoemen met ongewenst, heb je alweer een nieuw probleem gecreƫerd en de vraagstelling van hoe je er dan weer van af zult kunnen komen. Want willen we niet allemaal graag de orde van ons eigen doen en laten zelf in de hand kunnen krijgen?

Alsof we daar in werkelijkheid echt iets over te vertellen zullen hebben. Ja, we kunnen onszelf  verdoven met alcohol of drugs en dan zullen wij minder storend voor sommige toeschouwers zijn, maar gaat het niet veel meer om juist de rust van de overdracht der klank te leren kennen?